İlerde uzaya yerleşim amacıyla ‘Ay toprağı’ üreten ülkeler arasında Türkiye, 10’uncu sırada yerini aldı. Türkiye’deki Ay toprağı üretimi çalışmalarının daha avantajlı olduğunu belirten Prof. Dr. Y. Cengiz Toklu bunu, tüm Ay toprağı çeşitlerini üretebilecek formüllerin geliştirilmesine bağladı.
ABD, Almanya (AB ile), Avustralya, Çin, Hindistan, İtalya (AB ile), Japonya, Kanada ve Kore’nin ardından Türkiye de Ay toprağına benzer toprak üretti. Beykent Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi Kapsamında 2021’de ‘Türkiye Coğrafyasının Çeşitli Bölgelerinden Alınan Örneklerle Ay Toprağının Benzerinin Üretilmesi’ çalışması gerçekleştirildi. Ay’a yerleşimin sağlanabilmesi için orada öncelikle inşaat yapıları yapılması gerektiğine değinen İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğr. Üyesi Prof. Dr. Y. Cengiz Toklu, bu yüzden oradaki kullanılacak malzemelerin başında Ay toprağının geldiğini söyledi.
“HER TÜRLÜ APOLLO TOPRAĞI BENZERİNİ ÜRETECEK FORMÜL”
Yapılan Apollo ve Luna seferleriyle Dünya’ya yaklaşık 400 kilogram Ay toprağı getirildiğini belirten Prof. Dr. Toklu, “Ay’daki toprak çeşitleri bulunduğu yere göre değişiyor. Mesela Ay’ın yükselti, çukur ve ara yerlerindeki toprak özellikleri çok başka. Diğer ülkeler, belirli çeşit toprağı ele alırken biz tüm toprak çeşitleri için formül oluşurduk” açıklamasını yaptı.
“DÜNYADA İLK, TÜRKİYE’DE ÜRETİLMİŞ OLACAK”
Apollo toprağının benzerini üretebilecek formülleri, oldukça karmaşık optimizasyon yöntemleri kullanılarak geliştirdiklerini ifade eden Prof. Dr. Toklu, “Bu, bugüne kadar dünyada yapılan tüm çalışmaların ötesinde bir sonuca ulaşılmış olması demektir. Elde edilen en başarılı örneğe verilen isim de TBG-1 olmuştur. Burada T ülkemizi, B’de çalışmaları destekleyen üniversitemizi temsil etmektedir” dedi.
Ayrıca geçen yıl Çin tarafından insansız bir araçla getirilmiş olan 1.7 kilograma yakın örneğin de benzeri için gerekli formülü geliştirdiklerini ifade eden Prof. Dr. Toklu, “Böylece Çin örneği için benzer, dünyada ilk olarak Türkiye’de üretilmiş olmaktadır” şeklinde konuştu.
ÜRETİM AŞAMASI NASIL OLDU?
Gelen toprakların kimyasal analizlerinin ellerinde bulunduğunu vurgulayan Prof. Dr. Toklu, “Türkiye’nin birçok volkanik bölgesinden, bozulmamış alanlardan örnekler topladık. Ayrıca madenlerden bazalt, olivin inverit, uçucu füller gibi şeyler aldık. Bunların karışımıyla ‘benzerini nasıl üretebilirize’ çalıştık. Bir neticesinde de Ay toprağına çok yakın topraklar elde ettik” dedi.
“DÜŞÜK BÜTÇEYLE BAŞARDIK”
Yapılan çalışmanın bütçesinin uzay çalışmalarına göre oldukça düşük olduğuna değinen Prof. Dr. Toklu şunları söyledi:
“Uzay çalışmaları çok yönlüdür. İlla bunu yapmak için milyonlar harcamaya gerek yok. Mesela biz bu çalışmada çeşitli dağcı arkadaşlarımızdan yardım aldık ve laboratuvar çalışmalarımız oldu. Bu yıldan sonra artık o topraklarla neler yapabileceğimize çalışacağız. Ayrıca topraktan tonlarca üreterek bunları ayda nasıl kullanabileceğimizi de deneyeceğiz. Bu konuda bir çalışma projemiz de başlayacak.”
Projenin araştırma ekibinde Prof. Dr. Nurcan Çalık Açıkbaş, Doç. Dr. Gökhan Açıkbaş, Dr. Pınar Akpınar ile Dr. A. Erdem Çerçevik de yer aldı.
